Kendrick Lamar: racisme, hypocrisie en een remedie

In 1929 creëerde Wallace Thurman het personage Emma Lou Brown voor zijn boek The Blacker The Berry. Emma Lou was een zwarte vrouw en daarom was haar verhaal één van frustratie en falen. Ze reisde door verschillende staten van Amerika en werd er keer op keer afgewezen of vernederd vanwege haar huidskleur. Ze was verbitterd, begon zichzelf te haten zoals blanken haar haatten en vermeed contact met andere zwarten, waardoor zij op haar beurt verder bijdroeg aan de discriminatie die onze westerse cultuur domineert.

Kendrick Lamar kon geen betere titel voor de grootse tweede single van zijn derde album To Pimp A Butterfly gekozen hebben. "The blacker the berry/ The bigger I shoot," weerklinkt het meermaals. Zijn gedachten zijn al even verbitterd als die van Emma Lou. Maar naast gevoelens van woede spreekt hij ook over hypocrisie. "So why did I weep when Trayvon Martin was in the street/ When gang banging make me kill a nigga blacker than me/ Hypocrite!" Ook hij bekent dat hij te weinig respect had voor zwarten: voor zowel zichzelf als anderen.

The Blacker The Berry doet mezelf in vraag stellen. Ik schrijf over een muziekstuk met een uitdrukkelijk zwart profiel: het nummer opent met de overvloedige herhaling van het woord "black" boven een boom bap beat en eindigt met een stukje jazz. Kendrick rapt er over benadeeld worden. Waardeloos voor de samenleving. Op zijn plaats in de gevangenis. Hoe kan ik vatten over wat hij spreekt? Als blanke man word ik voornamelijk geprivilegieerd. Ik erken mezelf in de louter blanke emoji op mijn iphone, in onze regeringsleiders en in elke Disney-prins, want de blanke heerst in de westerse cultuur. Hoe wordt een zwarte dan afgebeeld? In Lord Of The Rings is de moedige koning blank en zijn het de personen met een donkere huidskleur die naar de kwaadaardige heer Sauron overlopen. Ze zijn de inwisselbare hulpjes van die ene goede, rijke en blanke sint. Ik ontmoette mensen die zwarten bestempelden als "negers" die automatisch crimineel en werkloos zijn. Hoe kan ik begrijpen waar Kendrick Lamar over spreekt? Hoe hypocriet ben ik om muziek aan te prijzen die mijn eigen cultuur aanklaagt?

Op 5 april 1968, de dag nadat Marthin Luther King was vermoord, begon kleuterleerkracht Jane Elliott aan een onethisch maar betekenisvol experiment. Ze splitste haar klasje van achtjarigen in twee groepen op basis van het kleur van hun ogen. Ze vertelde dat de personen met blauwe ogen superieur waren en die met bruine ogen dommer en minderwaardig. Al heel snel begon de blauwe groep zich arrogant tot agressief te gedragen tegenover de bruine en de bruine groep legde zich al even snel bij hun minderwaardige positie neer. Het bleek dat kinderen eenvoudig leerden discrimineren op basis van een artificiële lichamelijke eigenschap. Huidskleur is net hetzelfde, een uiterlijke eigenschap die niets vertelt over de waarde van een persoon.

Wanneer ik The Blacker The Berry voor de zoveelste keer draai, blijft één zin plakken: "You hate me just as much as you hate yourself." In verschillende passages van To Pimp A Butterfly rapt Kendrick over depressie en zelfhaat. De vlinder die hij als doel voor ogen ziet, is een ontpopte rups die iedereen, ook zichzelf, respecteert vanwege hun menselijkheid. "If I respect you, we unify and stop the enemy from killing us," legt hij uit aan 2Pac in afsluiter Mortal Man. Op het einde van het boek The Blacker The Berry komt Emma Lou tot dezelfde conclusie:

"What she needed to do now was accept her black skin as being real and unchangeable, to realize that certain things were, had been, and would be, and with this in mind begin life anew, always fighting, not so much for acceptance by other people, but for acceptance for herself by herself."

De suprematie van de blanke domineert onze beeldcultuur en kwetst de zwarte populatie, maar aangezien elk individu voortdurend cultuur produceert, kan iedereen dit ook doorbreken. Kendrick Lamar gaat met zelfliefde en respect de stevige muren van racisme en haat te lijf. Ik probeer alvast hetzelfde, weliswaar op een veel kleinere schaal, met Blackpool te doen. Bij de selectie en beoordeling van muziek hou ik zo weinig mogelijk rekening met huidskleur, geslacht of enig ander uiterlijk kenmerk. Hoe minder een waardeoordeel op basis van huidskleur wordt gereproduceerd, hoe minder racisme inherent in onze cultuur komt vast te liggen. To Pimp A Butterfly op zich is al genoeg bewijs dat huidskleur geen enkele waarde met zich mee draagt. Want laat me duidelijk zijn, in de 15 maanden dat ik deze blog onderhou, hoorde ik geen enkel album zo eerlijk, rijk en machtig.